Registration of the birth, social payments, business in the Republic of Armenia, foreign citizenship, registration of marriage, entrance to Armenia, inheritance law, Liquidation of the legal entity, Registering a company, consular legalization of documents, Apostille Stamp in the RA, certificates and duplicates, IT in the Republic of Armenia, acceptance of inherited property, Customs clearance, military service in Armenia, EAEC Court, property in the Republic of Armenia, bankruptcy procedure, Procurement in the Republic of Armenia, State Register of Home Population, correctly make agreements, divorce in the Republic of Armenia, pharmaceutical products, registration of medicines, invalidity of transactions, deposit in the Republic of Armenia, clinical drug trials, Loan Agreement in Armenia, Surrogacy in the Republic of Armenia, registration of trademarks, authorized capital, Administrative Court of the Republic of Armenia, moral damages, renting of apartments, appeal court decisions, Division of shares, annulment of marriage, kidnapped in Armenia, child adoption in armenia, foreign investments, Mandatory payments , Labor Code, Foreign Arbitral Awards, Foreign Investment, RA Citizenship, Regulation in the Field of Precious Metals, VAT Payment Process, Entry Visas, Financial Security Types, Legal Cooperation, Economic Competition, obligations , Income Tax in Armenia, Excise Tax, International Sale of Goods, Redomiciliation of legal entities, Personal Data Protection, residence status, Tax Rates

Գրավի կարգավորումը Հայաստանում

Գրավի իրավունքը գրավատուի գույքի նկատմամբ գրավառուի գույքային իրավունքն է, որը միաժամանակ միջոց է գրավառուի հանդեպ պարտապանի ունեցած դրամական կամ այլ պարտավորության կատարման ապահովման համար: Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի համաձայն՝ իրավաբանական անձի լուծարման դեպքում առաջին հերթին բավարարվում են լուծարվող իրավաբանական անձի գույքի գրավով ապահովված պարտավորություններով պարտատերերի պահանջները, իսկ մնացած պարտատերերի՝ գրավով չապահովված պահանջները բավարարվում են հինգերորդ հերթին: Գրավը լրացուցիչ (ակցեսոր) պարտավորություն է գրավառուի (պարտատիրոջ) հանդեպ գրավատուի (պարտապանի) հիմնական պարտավորության կատարման ապահովման համար:

Գրավի պայմանագիր

Գրավը ծագում է պայմանագրի կամ օրենքի հիման վրա` դրանում նշված հանգամանքների երևան գալով: Պայմանագրում պետք է նախատեսվի այն գույքը, որը համարվում է պարտավորության կատարման ապահովման համար գրավ դրված: Գրավի պայմանագիրը կնքվում է գրավոր և պայմանագրում պետք է նշվեն կողմերի անունները (անվանումները) և դրանց բնակության (գտնվելու) վայրերը, գրավի առարկան, գրավով ապահովված պարտավորության էությունը, ինչպես նաև պարտավորության կատարման չափն ու ժամկետը: Այն դեպքում, երբ հիմնական պայմանագիրը պետք է կնքվի նոտարական վավերացմամբ կամ ենթակա է պետական գրանցման, գրավի պայմանագիրը նույնպես պետք է համապատասխանի հիմնական պայմանագրի ձևին ներկայացվող պահանջներին: Նշված կանոնների խախտումը հանգեցնում է գրավի պայմանագրի անվավերության:

Գրավի առարկան

Գրավի առարկա կարող է լինել ցանկացած գույք, այդ թվում` գույքային իրավունք (պահանջ): Շրջանառությունից հանված գույքի, պարտատիրոջ անձի հետ անխզելիորեն կապված պահանջների (օրինակ՝ ալիմենտի, կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասի հատուցման պահանջների) չեն կարող լինել գրավի առարկա: Գրավառուի համաձայնությամբ գրավի առարկան կարող է փոխարինվել, եթե այլ բան նախատեսված չէ օրենքով կամ պայմանագրով:

Հայաստանում պարտավորությունների ապահովման լավագույն և ամենահուսալի միջոցն անշարժ գույքի գրավն է, որը ենթակա է պարտադիր պետական գրանցման ՀՀ անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեում: ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 260-րդ հոդվածի համաձայն՝ հիփոթեք է համարվում անշարժ գույքի գրավը, ինչպես նաև հողամասի կառուցապատման իրավունքի և կառուցվող բազմաբնակարան կամ ստորաբաժանված շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի գրավը: Անշարժ գույքի գրավի հուսալիությունը պայմանավորված է նրանով, որ պարտապանը չի ունենալու գրավի առարկան թաքցնելու կամ երրորդ անձին սեփականության իրավունքով փոխանցելու հնարավորություն, քանի որ ԱԳ կադաստրի գործակալությունը չի գրանցելու անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի փոխանցումն, առանց պարտատերի (գրավառուի) համաձայնության:

Հայաստանում գրավով կարող է նախատեսվել գրավատուի կողմից ապագայում ձեռք բերվելիք գույքի և գույքային իրավունքների գրավ: Շրջանառության մեջ գտնվող ապրանքները նույնպես կարող են լինել գրավի առարկա և այդ դեպքում դրանք մնում են գրավատուի մոտ և վերջինս իրավունք ունի փոխել գրավ դրված գույքի կազմն ու ձևը, պայմանով, որ դրանց ընդհանուր արժեքը չնվազի գրավի մասին պայմանագրում նշվածից: Նման պարագայում շրջանառության մեջ գտնվող ապրանքների գրավատուն պարտավոր է վարել գրավների գրառման գիրք, որի մեջ գրառումներ են կատարվում վերջին գործառնության օրվա դրությամբ ապրանքների գրավի պայմանների և գրավ դրված ապրանքների կազմը կամ բնական ձևը փոփոխող բոլոր գործառնությունների մասին:

Գրավի իրավունքն առաջանում է գրավի պայմանագրի կնքման պահից, իսկ այն դեպքում, երբ գրավի առարկան պետք է ապագայում փոխանցվի գրավառուին, ապա գրավի իրավունքը ծագում է գույքը փոխանցելուց հետո, եթե այլ բան նախատեսված չէ պայմանագրով:

Գրավ դրված գույքը կարող է լինել այլ գրավի առարկա (հաջորդող գրավ), եթե այլ բան նախատեսված չէ կողմերի համաձայնությամբ: Գրավատուն կրում է գույքի պատահական ոչնչացման և պատահական վնասվածքի ռիսկը: Գրավառուն պատասխանատվություն է կրում իրեն հանձնված գրավի առարկայի լիակատար կամ մասնակի ոչնչացման, կորստի կամ վնասվածքի համար, եթե չի ապացուցում, որ նա չի կատարել գրավի առարկան պահպանելու համար անհրաժեշտ բոլոր գործողությունները:

Գրավ դրված գույքը կարող է օգտագործվել գրավատուի կողմից առանց գրավառուի համաձայնության, եթե այլ բան չի նախատեսվում կողմերի պայմանագրով: Միաժամանակ հարկ է նշել, որ գրավի առարկան չի կարող տնօրինվել, առանց գրավառուի համաձայնության:

Գրավ դրված գույքը հատուցմամբ կամ անհատույց օտարելիս կամ համապարփակ իրավահաջորդության կարգով այդ գույքի նկատմամբ գրավատուի սեփականության իրավունքն այլ անձի անցնելիս գրավի իրավունքը պահպանում է իր ուժը: Այս դեպքում գրավատուի իրավահաջորդը կրում նրա բոլոր պարտականությունները՝ ստանալով գրավատուի կարգավիճակ:

Գրավ դրված գույքի վրա բռնագանձում տարածելը և այդ գույքի իրացումը

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 249-րդ հոդվածի համաձայն՝ գրավառուն իրավունք ունի առանց դատարան դիմելու գրավի առարկայի վրա բռնագանձում տարածելու և իրացնելու այն, եթե դա նախատեսված է գրավի պայմանագրով, կամ առկա է գրավառուի և գրավատուի միջև կնքված գրավոր համաձայնություն, իսկ եթե գրավի պայմանագիր կնքելու համար պահանջվել է երրորդ անձի համաձայնություն կամ թույլտվություն, ապա նաև վերջինիս գրավոր համաձայնությունը` առանց դատարանի վճռի գրավ դրված գույքի իրացման մասին: Եթե վերը հիշատակված պայմանը չի սահմանվել պայմանագրով կամ կողմերի գրավոր համաձայնությամբ, ապա գործում է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 249¹-րդ հոդվածի կանոնը, համաձայն որի գրավառուի պահանջները բավարարվում են դատարանի վճռի հիման վրա:

Գրավ դրված գույքն իրացվում (վաճառվում) է հրապարակային սակարկություններով, սակայն կողմերն իրավունք ունեն ներառել գրավի պայմանագրում գրավ դրված գույքի իրացման (վաճարքի) այլ պայմաններ և եղանակներ: Միևնույն ժամանակ պետք է հիշել, որ հարկադիր կատարման ծառայության կողմից գրավ դրված գույքի իրացման (վաճառքի) դեպքում նշված պայմանը չի կիրառվում:

Գրավի առարկայի իրացման արդյունքում ստացված դրամական միջոցներն ուղղվում են գրավատուի պարտքի մարմանը: Եթե գրավ դրված գույքի` տվյալ պահին ձևավորված գինն ավելի է գրավով ապահովված պահանջի և գրավ դրված գույքի իրացման (վաճառքի) ծախսերի հանրագումարից, ապա գրավառուն պարտավոր է գրավատուին փոխհատուցել այդ տարբերությունը, հակառակ դեպքում գրավառուն իրավունք ունի պակաս գումարը ստանալ պարտապանի այլ գույքից: Սակայն պարտքի մնացած մասով գրավառուն չի օգտվում գրավի իրավունքով նախատեսված առավելությունից: Եթե աճուրդը չկայացած է համարվել գրավառուն իրավունք ունի պահանջել գրավ դրված գույքը գրավով ապահովված պարտավորության և իրացման (վաճառքի) փաստացի ծախսերի դիմաց հանձնել իրեն` վճարելով գրավ դրված գույքի իրացման (վաճառքի) ծախսերը:

25.03.2016