Շահութահարկը Հայաստանի Հանրապետությունում համարվում է ուղղակի հարկերի տեսակներից մեկը, որը ենթակա է վճարման Հայաստանում ստեղծված եւ գրանցված կազմակերպությունների եւ պայմանագրային ներդրումային ֆոնդերի կողմից, բացառությամբ օտարերկրյա կազմակերպությունների, միջազգային կազմակերպությունների (ոչ ռեզիդենտների) կողմից ստեղծված կենսաթոշակային ֆոնդերի:

Ռեզիդենտների համար հարկման օբյեկտ է հանդիսանում Հայաստանի տարածքում ստացված շահույթը, իսկ ոչ ռեզիդենտների համար ՝ հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող շահույթը: Այդ շահույթը ձեւավորվում է հարկ վճարողների համախառն եկամտի եւ նվազեցումների դրական տարբերությունից, իսկ ներդրումային ֆոնդերի համար ՝ զուտ ակտիվներից ։

Հարկ վճարողի համախառն եկամուտ են համարվում հաշվետու տարվա համար ստացված բոլոր եկամուտների ամբողջությունը ՝ անկախ աղբյուրից: Այնքան, եկամուտը աճը կամ ներհոսքը ակտիվների կամ նվազում պարտավորությունների, որոնք հանգեցնում են աճել հարկ վճարողի սեփական կապիտալի. Ակտիվներ են համարվում սեփականության իրավունքով պատկանող միջոցները ‘գույքը, գույքային իրավունքները եւ դրանց հետ կապված ոչ գույքային իրավունքները, արժույթը, արժեթղթերը, դեբիտորական պարտքերը եւ այլն, իսկ պարտականությունը’ հարկ վճարողի կանխիկ պարտքը (վարկ, կրեդիտորական պարտքեր, հարկային պարտավորություններ):

Սակայն, պետք է հաշվի առնել, որ  եկամուտների տակ չեն ենթադրում:

• մասնակիցների ավանդները հարկ վճարողի կանոնադրական կապիտալում;
• դրական տարբերություն տեղաբաշխման գնի եւ բաժնետոմսերի անվանական արժեքի միջեւ;
• համատեղ գործունեության համար միավորվող միջոցներ, եթե հարկային մարմին է ներկայացվել համապատասխան դիմում;
• արտարժույթի եւ արտարժույթով արտահայտված այլ ակտիվների եւ պարտավորությունների վերագնահատումից դրական արդյունք;
• հարկային արտոնությունների, պետական եւ համայնքային բյուջեների գումարների վճարման արտոնությունների եւ այլ պարտադիր վճարների եւ տուրքերի հետ կապված պահպանվող գումարները;
• օրենքով սահմանվող այլ գումարներ;

Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսդրության համաձայն ՝ շահութահարկը չի գանձվում անհրաժեշտ ծախսերից եւ կորուստներից, եւ հարկային հաշվետվությունների վարման ժամանակ անհրաժեշտ է այդ գումարները հանել համախառն եկամտից: Ծախսերը պետք է փաստաթղթերով հաստատվեն։ Դրանք նշանակում են ակտիվների արտահոսք եւ նվազում կամ պարտավորությունների ավելացում, որոնք հանգեցնում են հարկ վճարողի սեփական կապիտալի նվազեցմանը: Նրանց թվում որ կարեւոր է հատկացնել ծախսերը:

• հարկ վճարողի կողմից անմիջականորեն եւ բացառապես ապրանքների արտադրության եւ ծառայությունների մատուցման ուղղությամբ կատարված աշխատանքները;
• ապրանքների (ծառայությունների) շուկայում առաջխաղացումը եւ (կամ) իրացումը);
• իրավաբանական և խորհրդատվական ծառայություններ;
• ուղեկցման, երաշխիքային վերահսկողության եւ շահագործման ընթացքում հայտնաբերված թերությունների վերացում;
• արտադրության (շինարարության) պատրաստում, յուրացում և կոնսերվացում);
• գույքի պահպանությունը;
• կադրերի պատրաստում;
• ամորտիզացիոն ծախսեր;
• օրենքով սահմանված այլ ծախսեր:

Հարկային ժամկետը շահութահարկի հավասար է 1 տարի. Այն պետք է վճարվի մինչեւ ապրիլի 25-յուրաքանչյուր հարկային ժամանակահատվածում. Ընդ որում, հարկ վճարողների վրա դրված է նախնական վճարումներ կատարելու պարտականությունը յուրաքանչյուր 3 ամիսը (եռամսյակը), եռամսյակի վերջին ամսվա 15-ից ոչ ուշ: Ընդհանուր կանոնով կանխավճարի չափը կազմում է նախորդ հարկային ժամանակահատվածի համար վճարված շահութահարկի ընդհանուր գումարի 18.75 % – ը: Ռեզիդենտների համար շահութահարկի դրույքաչափը հավասար է 20 % – ի, իսկ ներդրումային ֆոնդերի համար ‘ 0.01% զուտ ակտիվների նկատմամբ: Հայաստանի հարկային օրենսդրությամբ խոշոր արտահանողների համար նախատեսվում են դեպքեր ՝ շահութահարկի ավելի ցածր դրույքաչափի կիրառմամբ ՝ 5% և 2% ։

Այսպես, հարկատուների խումբը հարկվում է 5% եկամտահարկի դրույքաչափով ՝ պայմանով, որ Հայաստանից արտահանված կամ ԵԱՏՄ երկրներ տեղափոխված “արտահանում” մաքսային կարգով ապրանքների ընդհանուր արժեքը ոչ ռեզիդենտներին Հայաստանի սահմաններից դուրս մատուցված ծառայությունների և իրականացված աշխատանքների արժեքը կազմում է ոչ պակաս, քան 40 մլրդ դրամ ։ 50 մլրդ դրամ ընդհանուր արժեքով հարկ վճարողների նույն խմբի համար նախատեսվում է շահութահարկի 2 տոկոս դրույքաչափ ։ Ընդ որում, հարկ վճարողների խումբը պետք է համապատասխանի օրենքում սահմանված որոշ այլ պայմանների ։

Գործունեության մի շարք ոլորտներում օրենքով նախատեսվում են հարկային արտոնություններ ։ Այսպիսով, շահութահարկի վճարման պարտականությունից ազատվում են հետեւյալ հարկատուները:

• գյուղատնտեսական արտադրանքի իրացումից ստացված եկամտի մասով գյուղատնտեսական արտադրանքի արտադրության մեջ զբաղված, եթե համախառն եկամտով վերջինիս տեսակարար կշիռը չի գերազանցում տասը տոկոսը;
• բանկային ավանդների հատուցումը երաշխավորող հիմնադրամներ;
• Համահայկական բանկ;
• ձեռքի գորգերի արտադրողներ;
• ազատ տնտեսական գոտիների մասնակիցները
• եւ այլն:

Հայաստանի Հանրապետությունում ոչ ռեզիդենտների համար շահութահարկի դրույքաչափը հավասար է:

• ապահովագրական հատուցումները, վերաապահովագրության վճարները եւ փոխադրումից (ֆրախտից) ստացված եկամուտները ՝ 5 %
• շահաբաժիններ, ռոյալիթի, գույքի վարձակալությունից ստացված եկամուտ, գույքի արժեքի հավելաճ և այլ պասիվ եկամուտներ (բացի փոխադրումից (բեռնափոխադրումից) ստացված եկամուտներից, ինչպես նաև հայաստանյան աղբյուրներից ստացված այլ եկամուտներ-10 %
• ոչ ռեզիդենտի կողմից մատուցվող այլ ծառայություններ, ինչպես նաեւ ոչ ռեզիդենտի ‘ Հայաստանի ռեզիդենտին կամ Հայաստանում գրանցված ոչ ռեզիդենտ – 20 մասնաճյուղին ծառայությունների մատուցման արդյունքում Հայաստանից դուրս ստացված եկամուտները %

Ոչ ռեզիդենտն ազատվում է շահութահարկի վճարման պարտականությունից:

• համահայկական բանկից շահաբաժիններ ստանալու դեպքում;
• ՀՀ պետական արտարժութային պարտատոմսերից եկամուտների ստացման, օտարման, այլ արժեթղթերի փոխանակման և այլն: