Թանկարժեք մետաղների ոլորտում իրավական կարգավորման որոշ առանձնահատկությունների մասին
Թանկարժեք մետաղների շրջանառության իրավական կարգավորման հիմունքները բաղկացած են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքից, «Թանկարժեք մետաղների մասին», «Լիցենզավորման մասին» և «Առևտրի և ծառայությունների մասին» ՀՀ օրենքներից, ՀՀ կառավարության որոշումներից և այլ իրավական ակտերից:
ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքով սահմանվել է, որ քաղաքացիական իրավունքի օբյեկտն է գույքը՝ ներառյալ դրամական միջոցները, արժեթղթերը և գույքային իրավունքները: Քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն՝ թանկարժեք մետաղ ճանաչվող գույքի տեսակները և դրանց նկատմամբ գործարքներ կնքելու կարգը սահմանվում են «Թանկարժեք մետաղների մասին» ՀՀ օրենքով և դրան համապատասխան ընդունած այլ իրավական ակտերով:
«Թանկարժեք մետաղների մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածում «թանկարժեք մետաղներ» հասկացությանը տրվել է հետևյալ սահմանումը՝ մետաղներ (պալադիում, իրիդիում, ռոդիում, ռուտենիում և օսմիում)՝ ցանկացած տեսքով և վիճակում (բնակտոր, զտարկված, ձուլակտոր, հումք, համաձուլվածք, նախապատրաստվածքներ, կիսաֆաբրիկատ, քիմիական միացություն, մետաղադրամ, ջարդոն, թափոն և այլն): Հիշյալ օրենքի 8-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ թանկարժեք մետաղների, թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերի մասնագիտացված, այդ թվում՝ մանրածախ առուվաճառքը կարող է իրականացվել միայն նրանց վրա օրենքով սահմանված կարգով հարգադրոշմի և տարբերանիշի առկայության դեպքերում, բացառությամբ նշված օրենքով սահմանված դեպքերի:
6-րդ հոդվածի 7-րդ մասի համաձայն՝ պարտադիր հարգորոշման ենթակա չեն նախապատրաստվածքները և անավարտ իրերը, ինչպես նաև թանկարժեք մետաղներից պատրաստված նրբահյուս իրերը, որոնք հնարավոր չէ դրոշմել: ՀՀ կառավարությամբ սահմանվել է թանկարժեք մետաղների ջարդոնների և դրանցից պատրաստված նախապատրաստվածքների մանրածախ առուվաճառքի կարգը՝ կապված հարգորոշման և (կամ) հարգադրոշմման հետ:
Լիցենզավորման ենթակա գործունեության տեսակների ցուցակը ներառված է «Լիցենզավորման մասին» ՀՀ օրենքում: Թանկարժեք մետաղների ոլորտում առևտրային գործունեությամբ զբաղվելու համար լիցենզիա ստանալու անհրաժեշտություն չի սահմանվում: Լիցենզավորման պարտադիր պահանջը սահմանվում է միայն թանկարժեք մետաղների հարգորոշմամբ և հարգադրոշմմամբ զբաղվող անձանց նկատմամբ: Այդպիսով, ընդհանուր իրավունակություն ունեցող ցանկացած առևտրային կազմակերպություն իրավունք ունի զբաղվելու առևտրային գործունեությամբ թանկարժեք մետաղների ոլորտում («Թանկարժեք մետաղների մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի «ա» կետի իմաստով):
Թանկարժեք մետաղների արտահանումը և ներմուծումը
Պետք է գիտակցել, որ ՀՀ մաքսային տարածքից որոշ տեսակի թանկարժեք մետաղների արտահանումը կարող է իրականացվել միայն լիզենզիա ձեռք բերելուց հետո: Պետության կառավարման իրավասու մարմնի կողմից տրվող լիցենզիան կարող է լինել մեկանգամյա կամ գլխավոր: Այդ թանկարժեք մետաղների ցուցակը սահմանվում է 30.01.2015թ. ՀՀ կառավարության կողմից ընդունված թիվ N 83-Ն որոշման հավելվածներով: Բացի այդ, նշված որոշմամբ հաստատվել են այն թանկարժեք մետաղները, որոնց արտահանումը կարող է իրականացվել առանց լիցենզիա ստանալու: Արտահանման լիցենզիաների տրամադրմամբ զբաղվող իրավասու պետական մարմինն է ՀՀ տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարությունը:
Նշված տեսակի գործունեություն իրականացնող անձինք պետք է գրանցված լինեն թանկարժեք մետաղների և թանկարժեք քարերի՝ ՀՀ տարածքից երրորդ երկրներ արտահանման և ՀՀ տարածք երրորդ երկրներից ներմուծման գործունեությամբ զբաղվող իրավաբանական անձանց և անհատ ձեռնարկատերերի ռեեստրում, որը վարվում է ՀՀ տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարության կողմից:
Լիցենզիա ստանալու համար անհրաժեշտ է ներկայացնել՝
- հայտ՝ համաձայն ձևի
- արտաքին տնտեսական գործունեության արտահանման պայմանագրի պատճենը
- մեկանգամյա կամ գլխավոր լիցենզիա ստանալու դեպքում նաև հաշիվ-ապրանքագրի պատճենը
Որոշման հավելվածներում ներառվել են այն ապրանքատեսակները, որոնք արտահանման ժամանակ ԵՏՄ սահմանով տեղափոխելիս ունեն սահմանափակումներ, այլ խոսքով ասած՝ դրանց արտահանման համար անհրաժեշտ է լիցենզիա: Միաժամանակ այս իրավական ակտով նաև նախատեսվել են այն ապրանքները, որոնց արտահանումը ԵՏՄ պետություններից իրականացվում է առանց լիցենզիայի: Մեկանգամյա լիցենզիայի գործողության առավելագույն ժամկետը 1 տարի է: Լիցենիզիայի ժամկետի ավարտ է համարվում լիցենզիա տալու օրացուցային տարվա ավարտը: Գլխավոր լիցենզիայի գործողության ժամկետը չի կարող գերազանցել դրա գործողությունն ուժի մեջ մտնելու ամսաթվից սկսած՝ մեկ տարի ժամկետը:
Մաքսային միության տարածք ապրանքների (թանկարժեք մետաղների) ներմուծման գծով արտաքին տնտեսական գործունեություն իրականացնող անձանց ռեեստրում գրանցված անհատ ձեռնարկատերերը և իրավաբանական անձինք կարող են ներմուծել թանկարժեք մետաղներ առանց լիցենզիա ստանալու:
14.09.2016