Վճարել ե՞ք հարկերը։
Հարկերը մեր կյանքի անբաժանելի մասն են և պետության բյուջեի ձևավորման հիմնական աղբյուրներից մեկը ։ Այս հոդվածում կվերլուծենք Հայաստանի ժամանակակից հարկման համակարգի կառուցվածքը։
Նախ, մենք կնշենք, քննարկելու ենք հարկերը, որոնք գանձվում են ֆիզիկական անձանցից, այս առումով ավելորդ չի լինի պարզաբանել դրանց ցանկը։ Հայաստանի Հանրապետության Հարկային օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի համաձայն ‘ֆիզիկական անձինք են’.
- Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները
- Օտարերկրյա քաղաքացիները
- Քաղաքացիություն չունեցող անձինք
- Անհատ ձեռնարկատերերը
- Նոտարները
Ի՞նչ հարկեր պետք է վճարեն ֆիզիկական անձինք:
Եկամտային հարկ
Ֆիզիկական անձանցից եկամտային հարկ պարտավոր են վճարել ռեզիդենտ և ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք, ինչպես նաև անհատ ձեռնարկատերերը և նոտարները (միայն անձնական եկամուտների մասով): 2023 թվականի հունվարի 1-ից սկսած եկամտային հարկի դրույքաչափը կազմում է 20%, սակայն կան բացառություններ։ Օրինակ ՝ գույքի օտարումից ստացված բոլոր եկամուտների նկատմամբ եկամտային հարկը հաշվարկվում է 10% դրույքաչափով:
Այս դեպքում հարկման օբյեկտ համարվում է:
- Ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց համար ‘ Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից և/կամ Հայաստանի Հանրապետությունից դուրս աղբյուրներից ստացվող համախառն եկամուտ, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված անհատ ձեռնարկատերերի և նոտարների ձեռնարկատիրական եկամուտների;
- Ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց համար ‘ Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից ստացվող համախառն եկամուտը, բացառությամբ մշտական ներկայացուցչության միջոցով Հայաստանի Հանրապետությունում գործունեություն իրականացնող և/կամ Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից մշտական ներկայացուցչության միջոցով եկամուտ ստացող ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց մշտական ներկայացուցչությանը վերաբերող եկամուտների, ինչպես նաև արտաքին տնտեսական գործունեությունից ստացվող եկամուտների:
Ավելացված արժեքի հարկ
ԱԱՀ (ավելացված արժեքի հարկ) ՜ պետական հարկ է, որը օրենսգրքով սահմանված կարգով, չափով և ժամկետներում վճարվում է պետական բյուջե։ Հարկային օրենսգրքի 60-րդ հոդվածով սահմանված են հարկման օբյեկտ համարվող գործարքների և (կամ) գործառնությունների.
- ապրանքի մատակարարումը, եթե ապրանքի մատակարարման վայրը համարվում է Հայաստանը;
- աշխատանքի կատարումը և (կամ) ծառայության մատուցումը, այդ թվում ‘ ապրանքի վարձակալության կամ օգտագործման տրամադրումը, փոխառության տրամադրումը, ոչ նյութական ակտիվի օտարումը, ոչ նյութական ակտիվի օգտագործման իրավունքի տրամադրումը;
- մաքսային ընթացակարգով ապրանքի ներմուծումը Հայաստան “բաց թողնում ՝ ներքին սպառման համար” կարգով;
- ԵՏՄ անդամ պետություններից ԵՏՄ ապրանքի կարգավիճակ ունեցող ապրանքի ներմուծում Հայաստան։
Ֆիզիկական անձանցից ԱԱՀ-ն պարտավոր են վճարել անհատ ձեռնարկատերերը և նոտարները: Ավելացված արժեքի հարկի դրույքաչափը 20% է։ Սակայն օրենքը սահմանում է որոշակի արտոնություններ, որոնցով որոշ գործարքներ և գործառնություններ ազատվում են ԱԱՀ վճարումից կամ հարկվում են զրոյական դրույքաչափով:
Ակցիզային հարկ
Ֆիզիկական անձանցից ակցիզային հարկը պարտավոր են վճարել անհատ ձեռնարկատերերը: Ակցիզային հարկի դրույքաչափը տատանվում է ‘ կախված հարկման օբյեկտից, դրանք կարող եք դիտել ՀՀ Հարկային օրենսգրքի 88-րդ հոդվածում:
Հարկային օրենսգրքի 87-րդ հոդվածի համաձայն ակցիզային հարկով հարկվում են ՝ էթիլային սպիրտը (բացառությամբ կոնյակի սպիրտի), սպիրտային խմիչքները, գարեջուրը, գինին, ծխախոտային արտադրանքը (այդ թվում ՝ ծխախոտը կամ վերականգնված ծխախոտը կամ նիկոտին կամ դրանց փոխարինիչներ պարունակող արտադրանքը, որոնք նախատեսված են առանց վառում ներշնչման համար), քսայուղերը, բենզինը, դիզելային վառելիքը, հում նավթը, նավթամթերքները, նավթային գազերը, այլ գազային ածխաջրածինների (բացառությամբ սեղմված չհամարվող բնական գազի), ինչպես նաեւ սեղմված բնական գազը։
Շահութահարկ
Ֆիզիկական անձանցից շահութահարկ պարտավոր են վճարել անհատ ձեռնարկատերերը, նոտարները, ինչպես նաեւ մշտական հաստատության միջոցով Հայաստանի Հանրապետությունում գործունեություն իրականացնող եւ/կամ մշտական հաստատության միջոցով Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից եկամուտ ստացող ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք: Շահութահարկի դրույքաչափը 20% է, բացառությամբ որոշ դեպքերի:
Շահութահարկի օբյեկտ է հանդիսանում.
- Անհատ ձեռնարկատերերի և նոտարների համար ‘ Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից և (կամ) Հայաստանի Հանրապետությունից դուրս գտնվող աղբյուրներից ստացվող կամ ստացման ենթակա համախառն եկամուտը, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում հաշվառված անհատ ձեռնարկատերերի և նոտարների անձնական եկամուտների;
- Հայաստանի Հանրապետությունում մշտական հաստատության միջոցով գործունեություն իրականացնող եւ (կամ) Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից մշտական հաստատության միջոցով եկամուտ ստացող ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց համար ՝ Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից ստացվող համախառն եկամուտը, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից ստացվող ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց անձնական եկամուտների, որոնք Հայաստանի Հանրապետությունում գործունեություն են ծավալում մշտական հաստատության միջոցով եւ (կամ) Հայաստանի Հանրապետության աղբյուրներից եկամուտ են ստանում մշտական հաստատության միջոցով:
Շրջանառության հարկ
Շրջանառության հարկը ԱԱՀ-ին և (կամ) շահութահարկին փոխարինող պետական հարկ է: Անհատ ձեռնարկատերերի և նոտարների համար տվյալ հարկը կարող է փոխարինել ԱԱՀ-ին, Եթե նախորդ հարկային տարում նրանց գործունեության բոլոր տեսակների մասով իրացման շրջանառությունը չի գերազանցել 115 միլիոն դրամը: Շրջանառության հարկի դրույքաչափը կարող է տարբեր լինել ‘կախված եկամտի տեսակից’ 1,5-ից 25%:
Բացի ներկայացված հարկերից, Հայաստանում գործում են նաև բնապահպանական և ճանապարհային հարկերը:
Բնապահպանական հարկը ՜ բնապահպանական միջոցառումների իրականացման համար անհրաժեշտ դրամական միջոցների գոյացման նպատակով պետական բյուջե վճարվող հարկ է:
Ճանապարհային հարկը Հայաստանի Հանրապետության ավտոմոբիլային ճանապարհների ցանցի զարգացման, Հայաստանի Հանրապետության պետական նշանակության ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհների կառուցման, նորոգման և պահպանման համար անհրաժեշտ դրամական միջոցների գոյացման նպատակով պետական բյուջե վճարվող հարկ է:
Ցանկացած հարկային հարց կարող է լուծվել մեզ մոտ ։ Մենք նաև առաջարկում ենք պրոֆեսիոնալ հաշվապահական ծառայություններ փոքր և խոշոր բիզնեսի համար ամբողջ Հայաստանում: Օգնություն ստանալու համար դիմեք փորձառու մասնագետներին Վարդան Խեչյանի գրասենյակում:
☎+374 33 311 00
🏢 0002 Երևան, Եկմալյան փողոց, տուն 6, հարկ 2
🔗 https://www.armenianlaw.com/
Tg: @VardanLaw